Dit boek is een pleidooi voor de existentiële waarde van kunst in het onderwijs

BOEK | Kunstonderwijs is geen hulpmiddel om beter te leren rekenen of schrijven, maar een doel op zichzelf. Dat is het uitgangspunt waarmee een groep kunstvakdocenten aan de slag ging onder leiding van docent en onderzoeker Janeke Wienk. Zij schreef een boek over het proces dat ze samen doorliepen in hun ‘Oefenplaats wereldgericht kunstonderwijs’.

Kleinood

De afgelopen jaren ging een groep kunstvakdocenten samen aan de slag in de ‘Oefenplaats wereldgericht kunstonderwijs’, opgezet door CultuurSchakel in Den Haag. Docenten uit verschillende disciplines kwamen samen en lieten zich inspireren door de theorie van pedagoog Gert Biesta. Kunstvakdocent en onderzoeker Janeke Wienk leidde dit proces. Ze raakte er zo door geïnspireerd dat ze er een boek over schreef, getiteld Kleinood.

In het boek wordt de theorie van Biesta samengebracht met de praktijk van zeven kunstvakdocenten. Of eigenlijk: de praktijk wordt naar de theorie gebracht. Want dat was de focus van de oefenplaats. Niet het ‘in de praktijk brengen van de theorie’, maar juist kijken naar wat er allemaal al in die praktijk gebeurt en hoe de theorie van Biesta daar woorden aan geeft. Het boekje onderstreept de existentiële waarde van kunst. Dat wil zeggen: hoe je door middel van kunst leert over wie jij bent in de wereld en hoe je omgaat met de vrijheden en beperkingen die het leven jou biedt.

Kleinood is gratis te bestellen en momenteel uitverkocht. Er wordt gekeken naar een nieuwe druk. Interesse? Zet jezelf op de wachtlijst! 

De theorie van Gert Biesta

“Kunst moet in het onderwijs.” Daarin is pedagoog Gert Biesta heel stellig. Hij vindt het onzin dat kunstvakken pas aan bod komen als ‘de basis’ in orde is. Het onderwijs bereidt kinderen voor op mens zijn in de echte wereld. En het fundament daarvan is volgens Biesta niet lezen, rekenen of schrijven, maar het hebben van een geweten en het kunnen omgaan met de vrijheden die je krijgt. Die dingen leer je volgens Biesta het beste van kunst. Daarom is kunsteducatie volgens hem belangrijk. Omdat kunst een andere manier van denken is, waarin je wordt geconfronteerd met hoe jij in de wereld staat.

“In dans kom je de mogelijkheden en beperkingen van je eigen lichaam tegen. In verf, klei, steen en hout ervaar je dat niet alles wat je kunt bedenken of wilt altijd mogelijk is. Muziek heeft zijn eigen tijd nodig – daar heeft haasten geen zin. Enzovoorts.”

Dit schrijft Gert Biesta in zijn opiniestuk voor LKCA

Biesta pleit dus voor kunsteducatie die dichtbij de kunst blijft. Hij verzet zich tegen de trend om kunst te reduceren tot een ondersteuning van andere vakken. Bijvoorbeeld wanneer je dans inzet om de taalontwikkeling te bevorderen. Volgens Biesta moet kunst in het onderwijs niet ten dienste staan van andere vakken of vaardigheden. Kinderen moeten juist leren om te denken als een kunstenaar omdat kunst de ontmoeting met de echte wereld nabootst. 

Over de auteur: Janeke Wienk

Janeke Wienk is een van de grondleggers van de internationale Master Artist Educator (iMAE) van ArtEZ Hogeschool voor de Kunsten. Dat is een sociaal geëngageerde masteropleiding met een focus op kunstonderzoek en Issues-Based Art Education. Ze heeft volop ervaring als kunstvakdocent op een middelbare school en als lerarenopleider bij ArtEZ Zwolle, waar ze het hoofd is van de minor Liberal Arts. Ze is tevens voorzitter van het bestuur van Stichting Dansstorm Oost.

Momenteel is Wienk bezig met een promotieonderzoek onder begeleiding van Gert Biesta. Ze richt zich op de existentiële waarde van kunst, met thema’s als mens zijn en hoe kunst daarbij kan helpen.

Bronnen

BoekenIlja Geelenboek, kunsteducatie, Kunstdocenten, Kunstonderwijs, master kunsteducatie, Bijscholing